Ordynacja podatkowa od podstaw

Wstęp

Ordynacja podatkowa jest tym dla polskiego systemu podatkowego, czym konstytucja dla polskiego systemu prawnego.  Ustawa ta reguluje podstawowe zasady funkcjonowania podatków w Polsce. Bez znajomości Ordynacji trudno mówić o orientacji w podatkach. Ustawa ta reguluje również kwestie dotyczące kontroli i postępowań podatkowych, a więc tematu niezwykle newralgicznego dla podatników. Znajomość tej podatkowej konstytucji pozwala zrozumieć podatnikom prawa, które im przysługują i obowiązki, które ciążą na nich w zakresie podatków. Prawidłowe rozumienie przepisów Ordynacji pomaga też w ustalenie do czego są uprawnione organy skarbowe. Zwracamy uwagę, że ustawa stosuje się do wszystkich podatków, czyli do podatku dochodowego od osób fizycznych (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych),  podatku dochodowego od osób prawnych (ustawa z  dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych) prawnych, podatku od towarów i usług (ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług) itd.   Warto zauważyć, że Ordynacja podatkowa jest ustawą o charakterze proceduralnym, a nie materialnym, co oznacza, że nie określa wysokości podatków czy stawek, ale reguluje sposób pobierania, naliczania, kontrolowania i egzekwowania podatków. Jest to więc niezwykle istotne narzędzie dla wszystkich podatników i organów skarbowych w Polsce.

Ewa Wiater doradczyni podatkowa z ogromnym doświadczeniem w zakresie kontroli i postępowań podatkowych, a także z dużą wiedzą na temat pozostałych przepisów tej podatkowej konstytucji, omawia na szkoleniu najistotniejsze, najbardziej podstawowe kwestie zawarte w akcie prawnym, jakim jest ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (zmieniona między innymi na podstawie takich aktów jak: ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej, ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel i wieloma innymi).

Ordynacja podatkowa – zakres regulacji w ustawie z 29 sierpnia 1997 (art. 1 i 2 ustawy)

Na początku szkolenia Ewa Wiater tłumaczy, jakie zagadnienia reguluje ordynacja  (art. 1 ustawy). Ustawa normuje zatem:

1. zobowiązania podatkowe,
2. informacje podatkowe,
3. postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające,
4. tajemnicę skarbową.

Artykuł  2 natomiast stanowi, że przepisy ustawy stosuje się do:

• podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe,
• opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych,
• spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych.

Przepisów ustawy nie stosuje się do: świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych.

Ordynacja podatkowa: Obowiązek podatkowy

Z filmu dowiecie się również, co to jest obowiązek podatkowy w rozumieniu art. 7 ustawy, na kim on ciąży i kiedy powstaje. Obowiązek podatkowy to jedno z podstawowych pojęć w polskim prawie podatkowym. Na gruncie każdego podatku są szczegółowe uregulowania dotyczące zasad jego powstawania. Ordynacja natomiast reguluje zasady ogólne. Ewa Wiater wyjaśnia również takie pojęcia z zakresu prawa podatkowego jak:

– zobowiązanie podatkowe
– kwestia odsetek za zwłokę.

Z filmu dowiecie się też między innymi, na czy polega przedawnienie zobowiązań podatkowych, o którym mowa w art. 68 ustawy. Ewa Wiater omawia takie zagadnienia związane z przedawnieniem jak: przerwanie biegu terminu przedawnienia czy zawieszenie biegu terminu przedawnienia.

Prezentujemy również informacje na temat sposoby wygaśnięcia zobowiązania podatkowego – od zapłaty czy potrącenia aż po przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym.

Ewa Wiater prezentuje również szczegółowo informacje dotyczące nadpłaty podlega zwrotowi w terminie – co do zasady, 30 dni, ale istnieją wyjątki, w zależności od rodzaju podatku, sposobu powstania nadpłaty, rodzaju decyzji, rodzaju złożonej deklaracji, sposobu jej skorygowania, roli płatnika lub inkasenta, na przykład:

➢ Nadpłata PIT – 45 dni od złożenia zeznania przy
pomocą środków komunikacji elektronicznej
➢ 3 miesięcy od złożenia deklaracji podatku akcyzowego
➢ oraz inne, umieszczone w przepisie art. 77 Ordynacji podatkowej.

Wyjaśniamy też kwestię, czy Ordynacja reguluje kwestie właściwości organów skarbowych.  Zgodnie z art.13 § 1 pkt 1 organem podatkowym jest naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa – jako organ pierwszej instancji. Ordynacja wymienia też pozostałe organy podatkowe takie jak:

1) dyrektor izby administracji skarbowej – jako:

a) organ odwoławczy odpowiednio od decyzji naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego,

b) organ pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów,

c) organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w pierwszej instancji;

2) samorządowe kolegium odwoławcze – jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa.

Ponadto  minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym – jako organ właściwy w sprawach, o których mowa w art. 14a § 1 i dziale IIC.

Działania ochronne i ulgi

Interpretacje podatkowe i opinie zabezpieczające

Następnie Ewa Wiater omawia działania ochronne, do których podatnik ma prawo, takie jak:

– interpretacje podatkowe ,
– opinie zabezpieczające.

Interpretacje podatkowe i opinie zabezpieczające wydawane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej

Ewa Wiater podkreśla, że ważne jest korzystanie z możliwości jakie oferują przepisy podatkowe, aby uniknąć ewentualnych konsekwencji nieprawidłowego rozliczenia się z fiskusem. Dlatego tak istotne jest skorzystanie z interpretacji podatkowych oraz opinii zabezpieczających, które pomogą uniknąć nieporozumień z organem podatkowym. Opinia zabezpieczająca jest na przykład narzędziem pozwalającym na poznanie zapatrywania administracji skarbowej w przedmiocie potencjalnego zastosowania klauzuli GAAR.

Właściwe zrozumienie zakresu tych uregulowań pozwoli podatnikom na sięgnięcie po nie w sytuacji, kiedy będą chcieli wykorzystać swoje prawa. Dzięki zrozumieniu tych przepisów, podatnicy mają możliwość skorzystania z różnych ulg, odliczeń czy zwolnień podatkowych, oraz skutecznej obrony swoich praw w przypadku sporu z organem podatkowym.  Ustawa zawiera przepisy poświęcone zagadnieniom dotyczącym podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych. Znajdziemy tu też przepisy nakierowane na przeciwdziałanie wykorzystaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych.

Ulgi w spłacie podatków

Warto również zaznaczyć, że omawiana regulacja przewiduje pewne ulgi w zakresie spłaty podatków, co może stanowić dodatkowe wsparcie dla podatników. Dzięki nim możliwe jest rozłożenie płatności na raty lub nawet zawieszenie egzekucji administracyjnej, co pozwala uniknąć groźnych konsekwencji finansowych.

Podsumowując, należy pamiętać o swoich prawach jako podatnik i korzystać z dostępnych narzędzi ochrony podatkowej, aby uniknąć nieprzyjemności związanych z niewłaściwym rozliczeniem się z fiskusem. Dzięki temu można uniknąć wszelkich problemów i uniknąć sytuacji, w której należności podatkowe stają się nie do udźwignięcia.

Ordynacja podatkowa – postępowania i kontrole

Najczęściej kojarzonym fragmentem Ordynacji są oczywiście przepisy dotyczące postępowań i kontroli podatkowych. Ewa Wiater przedstawia najważniejsze regulacje w tym zakresie, wskazując na prawa i obowiązki podatników oraz organów skarbowych. W trakcie szkolenia omawiamy zatem takie zagadnienia jak:

Ogólne zasady postępowania podatkowego

W tej części dowiecie się czym są zasady: legalizmu, prowadzenia postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie, udzielania informacji, prawdy obiektywnej czy zasady czynnego udziału stron.

Terminy załatwiania spraw

Ewa Wiater tłumaczy, jakie są terminy rozstrzygania załatwiania spraw przez organy skarbowe. Wyjaśnia również takie pojęcia jak: niezwłocznie i bez zbędnej zwłoki.

Kontrola podatkowa, doręczenia i pełnomocnictwa

Wyjaśniamy podstawowe zasady dotyczące prowadzenia kontroli skarbowej. Ważnym elementem kontroli (jak i wszelkich postępowań podatkowych) są doręczenia. Przedstawiamy zatem podstawowe informacje w tym zakresie.

Ordynacja podatkowa: przepisy wyjątkowe dla prawa podatkowego

W trakcie szkolenia omawiamy też inne zagadnienia z zakresu prawa podatkowego na przykład wprowadzane w art. 86a obowiązki raportowe dotyczące tzw. schematów podatkowych.

Zaświadczenia dla celów podatkowych

Ponadto na szkoleniu usłyszycie o przepisach wyjątkowych dla prawa podatkowego oraz o zasadach wydawania zaświadczeń. takich jak:

• zaświadczenie potwierdzające fakty albo stan prawny wynikający z ewidencji prowadzonej przez
organ podatkowy
• zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości
• zaświadczenie o wysokości zobowiązań podatkowych spadkodawcy
• zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego
• zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych podatnika
• zaświadczenie dotyczące wskazanych spraw podatkowych
• zaświadczenie o wysokości dochodu lub obrotu podatnika

Spisane w Ordynacji procedury i zasady służą przede wszystkim zapewnieniu przejrzystości i zgodności z prawem procesu poboru podatków. Dzięki niej podatnicy mogą mieć pewność, że ich prawa są chronione, a organy podatkowe działają zgodnie z przepisami.
Dlatego warto poświęcić czas na zapoznanie się z Ordynacją podatkową, aby móc świadomie korzystać z przysługujących nam praw podatkowych i unikać ewentualnych nieprzyjemności związanych z niewłaściwym stosowaniem przepisów. Ostatecznie, znajomość tej ustawy pozwala na skuteczną ochronę swoich interesów finansowych w relacji z organami podatkowymi.

odczas szkolenia warto zwrócić uwagę nie tylko na same przepisy prawa, ale także na interpretacje i wykładnie poszczególnych zagadnień, które mogą być pomocne w praktycznych sytuacjach podatkowych. W ten sposób podatnicy będą mieli większą pewność co do swoich działań oraz lepszą możliwość unikania potencjalnych konsekwencji wynikających z nieprawidłowego rozliczenia podatkowego.

Zwracamy uwagę, że Ordynacja obowiązuje od 1997 r. Od wielu lat eksperci i podatnicy podkreślają potrzebę uchwalenia nowej Ordynacji. Tworzono liczne projekty zmieniające tę Ustawę, powoływano Komisje Kodyfikacyjne Ogólnego Prawa Podatkowego. Nowe regulacje miały zagwarantować odpowiednie prawa podatnikom i zwiększyć ich poczucie bezpieczeństwa. Przepisy miały być jasne, precyzyjne i przyjazne uczciwym podatnikom, a jednocześnie zapewniać efektywny pobór należnych podatków. Żaden projekt jednak nie został uchwalony do momentu nagrania szkolenia.

Film polecamy osobom zaczynającym dopiero swoją przygodę z podatkami. Będzie on również pomocny dla doświadczonych praktyków pragnących przypomnieć sobie podstawy prawa podatkowego, na co nie zawsze jest czas w bieżącej pracy.

Sprawdź również:

https://crido.pl/blog-taxes/rewolucja-w-kontrolach-podatkowych-wkrotce-znacznie-wiecej-uchylen-decyzji/

https://cridoteka.pl/sklep/podatki/postepowania-podatkowe/postepowania-i-kontrole/